Bedelli Askerlikte Kıdem Tazminatı

7146 sayılı Kanun ile bedelli askerlikle ilgili düzenlemeler 3 Ağustos 2018 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Kanun’un en önemli düzenlemelerinden birisi de; 1111 sayılı Kanun’un geçici 55. Maddesinde yer alan “Bu madde hükümlerinden yararlananlar temel askerlik eğitimi süresince çalıştıkları işyeri, kurum ve kuruluşlar tarafından aylıksız veya ücretsiz izinli sayılırlar.” hükmüdür.

Belirtilen madde, iş sözleşmesinin bedelli askerlik süresince askıda kalmasını öngörüyor. Dolayısıyla, bedelli askerliğe başvuranların 21 günlük temel eğitim süresinde işyerleri tarafından işten çıkış işlemi yapılmayacak, hizmet akdi askıda kalacak, SGK aylık prim ve hizmet belgelerinde ücretsiz izinli gösterilecekler. Böylece 21 günlük askerlik sonrasında çalışanların işsiz kalma riski olmayacak.

Dolayısıyla, bu düzenleme esasen işçilerin iş güvencesini sağlamak, asker dönüşü tekrar görevine devam edebilmesini temin etmek amacıyla yapılmış bir düzenlemedir.

Ancak, iş sözleşmesinin askıda kalması yani bedelli askerlik dolayısıyla 21 günlük temel eğitim süresinde işçilerin ücretsiz izinli sayılacak olmasından dolayı, kıdem tazminatı hak edip etmeyecekleri tartışma konusu haline gelmiştir.

1475 sayılı eski İş Kanunu’nun yürürlükte olan ve işçinin kıdem tazminatını hakkını düzenleyen 14. maddesinin 3. bendi iş sözleşmesinin, “muvazzaf askerlik hizmeti” dolayısıyla son bulması halinde işçiye kıdem tazminatı ödeneceğini düzenlemektedir.

Yani, muvazzaf askerlik hizmetini yerine getirmek için işten ayrılacak işçinin en az 1 yıl çalışmış olmak kaydıyla kıdem tazminatı hakkı söz konusudur.

Mevcuttaki bedelli askerlik ise, 21 günlük temel askeri eğitimi içeren bir düzenlemedir ve bu hizmetin yerine getirildiği süre boyunca çalıştıkları işyerlerinde ücretsiz izinli sayılırlar.

Dolayısıyla, bedelli askerlikten yararlanmak için 21 günlük temel askeri eğitime giden işçinin kıdem tazminatı hak etmesi söz konusu değildir. Bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi istifa etmiş sayılacaktır. Muvazzaf askerlik hizmetinde olduğu gibi iş akdini fesih ve kıdem tazminatı hakkı olmayacaktır.

Aynı şekilde, işverenin de iş sözleşmesini işçinin bedelli askerlik hizmeti nedeniyle haklı veya geçerli nedenle feshetmesi mümkün değildir.

Kıdem süresi, yıllık izin gibi haklar 21 günlük temel askeri eğitim süresinde işlemeyecektir. Dolayısıyla, işçinin yıllık izin süresi hesaplanırken ücretsiz izinde olduğu süreler kıdem süresi hesabına katılmayacaktır.